![[n]Beyin](https://nbeyin.com.tr/wp-content/uploads/2017/11/logo.png){kind=logo}
Sıcak bir yaz gününde bir meşe ağacının altında gözleriniz kapalı ayaklarınızı uzatıp hafif esen rüzgarın büyüsüne kapıldığınızı hayal edin. O an için zihninizi meşgul edecek bir şey yok. Rahat ve huzurlu hissediyorsunuz.
Şimdi de bu güzel ortamdan sıyrılıp bir anda günlük hayatınıza dönün. Sizin stresli ve kaygılı hissetmenize neden olan şeyleri düşünün.
“Bunu yapmalı mıyım, yapmamalı mıyım?”
“İş başvurumdan ne sonuç çıkacak? Kabul edildim mi, edilmedim mi?”
“Bir miyiz seninle yoksa hiç miyiz?”
“Eyvah! Üniversite sınavı yaklaşıyor, başarabilecek miyim?”
“Evlilik yıl dönümünde eşime ne tür bir sürpriz yapmalıyım?”
“Biri yorum yaptı mı, yapmadı mı?”
Bu tarz problemler hem psikolojik hem fizyolojik olarak insanları etkilemekte ve ciddi stres kaynakları olmaktadır. Her ne kadar insanların problemleri büyük farklılıklar gösterse de bu problemlerin ortak bir yönü vardır: belirsizlik.
Son zamanlarda yapılan araştırmalar, belirsizlik durumlarının önemli stres kaynakları olduğunu ortaya koyuyor. Bir durum için sonuçların olumsuz olmasını bilmek, sonucun olumlu mu yoksa olumsuz mu olacağını bilmemekten daha az stres oluşturuyor.
Örneğin, bir işe başvurduğunuzda o işe kesin olarak alınmayacağınızı veya kesin olarak alınacağınızı bilmek, alınıp alınmayacağınızı bilmemekten daha az stres oluşturuyor. Çünkü bu durumda yaşadığınız belirsizlik stres seviyenizi etkiliyor ve stresin artmasına sebep oluyor.
Londra Üniversitesi Akademisi tarafından yapılan araştırmada 45 kişi incelendi. Bu kişilerden bir bilgisayar oyununda hangi taşların altında yılan olabileceğini tahmin etmeleri ve altında yılan olmayan taşları bulmaları istendi. Eğer seçtikleri taşın altında yılan varsa kendilerine elektrik şoku verilecekti.
Katılımcıların elektrik şokuna maruz kalmamak için hangi taşın altında yılan olmadığını tahmin etmeleri gerekiyordu.
Belirsizlik ve stres düzeyleri arasındaki ilişkiyi ölçmek adına yapılan bu çalışmada %50 elektrik çarpma ihtimali olduğunu bilen katılımcılar, kesin olarak elektrik çarpacağını bilen ve hiç elektrik çarpmayacağını bilen kişilere göre çok daha fazla stres yaşadı.
Nature Communications dergisinde yayımlanan bu çalışmada stresin olumlu bir yönü de açığa çıkmış oldu. Çünkü yılan oyununda stres düzeyleri artan kişiler diğerlerine göre daha iyi tahmin yapabiliyorlardı.
Aslında çoğumuzun hemen her gün yaşadığı bu durum için uzmanlar belirsizlikten korkmayın diyorlar.
Belirsizlikten kurtulmak adına Yıldız Burkovik, geleceğe yönelik belirsizlik yerine anı yaşamanın ve adım adım hedef belirlemenin ayrıca durup düşünmek yerine hareket etmenin ve hareketler için seçenekleri belirlemenin son derece önemli olduğunu vurguluyor.
Öncelikle seçenekleri belirleyip bu seçeneklerin güçlü ve zayıf yönlerinin düşünülmesi ve sonuçlarının değerlendirilmesi de belirsizliği ortadan kaldırmak için önemli.
