Kazananlar Kulübü

Bir iş görüşmesinden olumsuz cevap aldınız diyelim. “Ben beceriksizin tekiyim” diye düşündüğünüz oldu mu? Sizce dünya adaletsiz bir mücadele alanı mı? Hayat zor, insanlar acımasız mı? Biri size ne kadar formda olduğunuzu söylediğinde “Aman canım kıyafetler öyle gösteriyor” diye fazla tevazu mu gösteriyorsunuz? Dr. David Burns’e göre, bunların nedeni bilişsel çarpıtmalarımız. Şimdi bu çarpıtmalara yakından bakalım:

  1. “Ya hep ya hiç” düşüncesi: Her şeyi siyah ya da beyaz görürsünüz. Eğer performansınız mükemmelin altındaysa kendinizi tamamen başarısız bulursunuz.
  2. Aşırı genelleme: Tek bir olumsuzluğu hiç bitmeyecek bir başarısızlık demekmiş gibi görürsünüz.
  3. Zihinsel filtre: Tek bir olumsuz detayı bulur, onunla uğraşıp durursunuz. Gerçeğe bakışınız, bir damla mürekkebin tüm şişedeki suyu bulandırması gibi kararır.
  4. Olumluyu geçersiz kılmak: Olumlu olayların şu ya da bu nedenlerden “sayılmaz” olmasında ısrar edersiniz. Böylece günlük hayatınızla ters düşen olumsuz bir düşünceye kapılırsınız.
  5. Sonuçlara atlama: Vardığınız sonucu destekleyecek kesin kanıtlar olmamasına rağmen olumsuz bir değerlendirme yaparsınız.
  6. Aşırı büyütme ya da küçültme: Olayların önemini abartırsınız (beceriksizliğiniz ya da başkasının başarısı gibi) ya da minicik kalıncaya kadar küçültürsünüz (iyi özellikleriniz ya da başkasının kusurları gibi) Buna “dürbün hilesi” de denir.
  7. -meli-malı cümleleri: Kendinizi “yapmalıyım, etmeliyim” gibi kelimelerle motive etmeye çalışırsınız.
  8. Etiketleme ya da yanlış etiketleme: Hatanızı tarif etmek yerine kendinize olumsuz bir etiket yapıştırırsınız. “Ben utangaç bir insanım” ya da “Ben tam bir kaybedenim” gibi…
  9. Kişiselleştirme: Kendinizi, aslında başlıca sorumlusu olmadığınız olumsuz bir olayın nedeni olarak görürsünüz.

Bir daha kendimize haksız eleştirilerle yüklendiğimizi fark edersek yukarıdakileri hatırlamakta fayda var. Burada sürekli “Ben mükemmelim, ben bir kazananım, başarı abidesiyim” diye etrafta dolaşalım demiyorum elbette. Belki şöyle bir yaklaşım daha sağlıklı olur:

“Evet bu kez iş görüşmesinden olumsuz yanıt aldım. Ancak o kurum kültürüne uygun olmayabilirim. İşveren bunu fark etti ve beni mutsuz olacağım bir ortama girmekten kurtardı. Bir dahaki görüşme için eksiklerim varsa tamamlayacağım. İstediğim sonucu alana kadar yılmadan devam edeceğim.”

Kaynak: İyi Hissetmek – Dr David Burns

Yorum Yap