Yaratıcılığınızı Artırmanız Mümkün mü?

Hepimiz hem iş hayatımızda hem de günlük hayatımızda “tıkanma” anları yaşıyoruz. Aklımızın bir türlü istediğimiz gibi çalışmadığı, aradığımız fikrin bir türlü dilimizin ucundan sözlere dökülemediği bu anlarda sinirlenmek işten bile değil çoğu zaman.

Yazarların pek çoğunun karşı karşıya kaldığı “writer’s block” yani edebi tıkanma durumu ya da müzisyenlerin aradıkları ilhamı bir türlü bulamadığı çaresizlik anları, beynin bu tutukluk anlarına verebileceğimiz örneklerden birkaçı sadece. Peki, yaratıcılığımızın anlık olarak köreldiği, beynimizin yeni fikirler üretmeyi reddettiği bu zihinsel tutukluktan kurtulmanın bir yolu yok mu? Son araştırmalara göre evet, var.

Yeni yapılan bir araştırmaya göre yaratıcılığı artırmanın yolu, üzerinde çalıştığımız görevler arasında geçişler yapmaktan geçiyor. Uzun süre tek bir işe odaklanmak yaratıcılığı öldürüyor. Farklı işler arasında sık sık geçişler yapıldığında ise yapılan işler çok daha yaratıcı sonuçlar doğuruyor.

Konuya ilişkin Kolombiya Üniversitesi’nde yapılan araştırmada katılımcılar üç gruba ayrıldı. Tüm katılımcılara verilen süre boyunca; ilki problem çözme odaklı, ikincisi ise yeni fikirler üretme odaklı iki görev verildi. İlk grupta yer alan katılımcılardan belirlenen sürenin ilk yarısı boyunca birinci işle, ikinci yarısı boyunca ise ikinci işle ilgilenmeleri istendi. İkinci gruptan belirli aralıklarla işaret verildiğinde ilgilendikleri görevi değiştirmeleri istendi. Üçüncü grup ise aynı iki görevi yapmakla yükümlüydü, ancak bu grupta yer alan katılımcılar ilgilendikleri işi istedikleri an değiştirebilme özgürlüğüne sahipti.

Şaşırtıcı bir şekilde bu gruplardan verilen görevlerde en başarılı olan ikinci gruptu. İkinci grup ilgilendikleri görevi otomatik olarak verilen işaretlere göre değiştirerek yapıyordu.  Her ne kadar katılımcılar kendi istekleri doğrultusunda görev değiştirdiklerinde daha rahat hissettiklerini söyleseler de araştırmacılara göre insanların çok küçük bir kısmı, bir görevi üzerinde çalıştıkları sırada tıkandıklarını fark etme kapasitesine sahip. Bu zihinsel tıkanmayı aşmanın en basit yolu ise görevler arasında önceden belirlenmiş belli zaman aralıklarıyla geçişler yapmak. Çünkü çeşitli işler arasında düzenli geçişler yapmak, yapılan işlere farklı açılardan bakabilmeyi ve farklı fikirler üretebilmeyi kolaylaştırıyor.

yaraticilik1

Aynı Anda İki İşi Yapmamak Gerekli

Bu bulgular aslında daha önce eşine rastlanmamış bulgular değil. Benzer şekilde araştırmacı Steven Smith tarafından yürütülen bir çalışmada, katılımcılardan verilen iki farklı kavramsal kategoriye ait listeleyebildikleri tüm örnekleri listelemeleri istenmiş. Kategoriler arasında düzenli olarak geçiş yapması istenen katılımcılar, her iki kategori ile sırayla ilgilenen katılımcılardan çok daha fazla örnek bulabilmiş.

Hatta verilen kategorilerin konuları soyutlaştıkça listeler arasında geçiş yapan katılımcılar daha ağır bir üstünlük sağlamış. Konular “soğuk şeyler ve ağır şeyler” veya “kampa götürülmesi gereken şeyler ve yağlı yiyecekler” olduğunda işler arasında geçiş yapan katılımcılar ezici bir üstünlükle pek çok örnek bulmayı başarmış. Ancak konular “kuşlar ve kıyafetler” olduğunda aynı ezici üstünlük yakalanamamış.

Burada yaratıcılığı artırabilmenin kilit noktalarından biri, geçişlerle çalışmayı aynı anda birden fazla iş yapmakla karıştırmamak olsa gerek. Çünkü geçişli çalışıldığında bir seferde tek bir iş yapılıyor ve beynin konsantrasyonu sadece tek bir işe odaklanıyor. Ancak aynı anda birden fazla iş ile ilgilenildiğinde beynin konsantrasyonu ikiye bölünüyor. Bu sebeple tek seferde iki iş yapmak her iki iş için de beynin sergilediği performansın düşmesine sebep oluyor.

yaraticilik2

Beynimiz İçin Yaratıcılığı Arttırmanın En Verimli Yolu

Peki, önümüzde yaratıcılık gerektiren bir iş olduğunda beynimiz için en verimli yaklaşım nasıl olur? Hemen söyleyelim: İlk olarak işe başlamadan önce kendinize işi belirli zaman aralıklarıyla değiştireceğinizi öngören bir program hazırlayın. Hazır olsanız da olmasanız da planladığınız aralıklarla odaklandığınız işi değiştireceğinizi aklınızda bulundurun.

Boş kalan zaman aralıklarında başka bir yaratıcı görevle ya da tamamen farklı bir işle ilgilenebilirsiniz. Örneğin bir yazı yazmakla uğraşıyorsanız belli aralıklarla yazmayı bırakarak çöp kutusuna basket atmayı deneyebilirsiniz.
Problem çözmenizi gerektirecek bir görevle karşı karşıyaysanız görevin ilk aşamasında yalnız çalışmayı deneyin. Steven Smith tarafından yapılan başka bir çalışmada geniş bir grupla fikir teatisi yapmak kişinin bireysel olarak keşfettiği fikir sayısını azaltmış.

Tutukluk anlarını gözden kaçırmayın. Ne kadar iyi gittiğinizi düşünüyorsanız tıkanmaya bir o kadar daha yakınsınız demektir. Planladığınız molaları vermeyi ihmal etmeyin.

Kaynak

Yorum Yap