![[n]Beyin](https://nbeyin.com.tr/wp-content/uploads/2017/11/logo.png){kind=logo}
Aşırı yağlı beslenen çocuklar, yalnızca obez tehlikesiyle karşı karşıya değillerdir; aynı zamanda yaşlandıklarında bilişsel ve psikiyatrik problemler gelişebilir.
Yakın zamanda yapılan bir araştırmaya göre, bunun nedeni yağ içeriği yüksek diyetlerin beynin sinapslarının düzgün çalışmasında rol aldığı bilinen önemli bir proteinin (reelin) seviyesini azaltmasından kaynaklanmaktadır. Ayrıca, davranış esnekliği ve hafıza gibi bilişsel işlevlerin birkaç formunda da eksilmelere sebep olur.
Fareler üzerinde yapılan bir araştırmada, farelere yüksek yağlı gıdalar verildikten dört hafta sonra onlarda gelişen bilişsel kusurlar gözlemlendi. Araştırmacılar, bu gözlemlerin altında yatan mekanizmaları elde etmek için prefrontal kortekse odaklandılar.
Prefrontal korteks ve beslenme ilişkisi
Prefrontal korteks, insanlarda kişiliği ifade eden, kişinin sosyal davranışlarını kontrol eden, karmaşık eylemlerin planlanmasından sorumlu ve karar vermeyle ilgili alandır. Prefrontal korteksin olgunlaşması, beyindeki diğer yapılara göre daha uzun sürdüğü için savunmasızdır. Beynin bu alanı erken yetişkinliğe kadar gelişmez. Prefrontal korteks olgunlaştıkça da stres, enfeksiyon ve travma gibi olumsuz çevresel deneyimlerden, hatta araştırmadan da anlaşılacağı gibi dengesiz bir diyetten etkilenebilir.
İnsanlar üzerine yapılan birkaç çalışmada, yağ açısından zengin diyetlerin, özellikle ergenlerde, problem çözme ve çalışma belleği gibi yürütme görevlerindeki performansı nasıl azaltabileceği gösterilmiştir. Son 10 yılda, diyet kalitesindeki belirgin düşüşlerin ve bu beslenme şeklinin nöronlarımız üzerine etkisinin az bilinmesi endişe verici görünüyor. Çalışmayı yapan gruba göre, ergenlerin yiyecekleri konusunda daha fazla seçim yaptıkları bu dönem, artmış iştah ve kalori ihtiyaçları açısından oldukça önemli olduğundan, bu etkiler onlar için özellikle dikkat çekicidir. Yüksek yağlı beslenen ergenler, bu zaman çerçevesinde prefrontal korteksin olgunlaşmamış karakteri nedeniyle bilişsel eksikliklere eğilimli olabilirler. Çalışmada, gençlerin yediği gıdaların kalitesinin prefrontal korteksin optimal olgunlaşması için de özellikle önemli olduğu vurgulanıyor.
Reelinin rolü
Ergenlikte yüksek yağlı gıdalara karşı bu hassasiyetin, reeline duyarlılığına bağlı olabileceğini düşünen araştırmacılar, yağlı gıdalarla beslenen farelerin prefrontal kortekslerinin reelin ifade eden daha az nörona sahip olduğunu gördüler. Reelinin sinaptik fonksiyonu ve özellikle sinaptik plastisiteyi düzenlediği bilinmektedir. Diğer bir deyişle, beyin aktivitesindeki bir değişime tepki olarak sinapsların daha güçlü veya daha zayıf olabilme kabiliyetiyle ilişkilidir.
Reelin eksikliğinin, şizofreni veya Alzheimer hastalığı gibi beyin hastalıklarında da rol aldığı bilinmektedir. Yüksek yağlı diyetler, şizofreni veya Alzheimer hastalarında reelin ve sinaptik açıkları kötüleştirebilir, hatta bilişsel anormallikleri daha da kötüleştirebilir.
Reelin, normal beyin işlevlerinin düzenlenmesinde anahtar rol oynamaktadır ve sağlıksız beslenmeyle düzeyleri etkilenebilmektedir. Reelinin, insan sağlığı için yaratacağı potansiyel etkiyi düşündüğümüzde çocukluk, ergenlik ve genç erişkinlik dönemlerinde besleyici gıdalara dayanan dengeli bir beslenme programına sahip olmak oldukça önemlidir.
Diyetisyen Yasemin Bilgiç
Kaynaklar:
https://www.sciencedaily.com/releases/2016/11/161115114846.htm
1)Elbette beyin gelişimi için, belli bir oranda yağ tüketilmelidir (günlük enerji alımının % 30′ u yağ olmalıdır). Ancak her şeyde olduğu gibi doz çok önemlidir. Makalede de belirtilen yüksek yağ tüketiminin prefrontal korteks gelişimini etkileyebileceği yönündedir.
2) Makalede belirtilen yağ türü ise şu şekildedir:
” The fat-rich diet contained excessively high levels of saturated fats — the type most commonly found in fast foods, charcuterie products, butter and coconut oil.”
Çalışmada özellikle doymuş yağın (fast food, şarküteri ürünleri, tereyağı ve hindistancevizi yağı gibi.) aşırı tüketiminden bahsedilmektedir. Köydeki halis tereyağları da maalesef ki doymuş yağ içermektedir.
3) Burada aşırı yağ tüketimine ilişkin bir çalışma paylaşılmıştır. Şekerden bahsedilmemiş olması, şekerin zararsız olduğu anlamına gelmez.
4) Biz insanların sağlığını önemseyerek ve bilimsel verilere dayanarak öneri vermeye çalışıyoruz.
5)Resimde ki kremalı kek ise yüksek yağ içeriğine sahiptir. İlk resim dikkat çekici olması sebebiyle konulmuştur, dediğiniz gibi farklı bir resimde olabilirdi.