Beyninizi Değiştirmenin Bilinen En Kolay Yolu

Bir koltukta otururken kafanıza bağlı kayıt elektrotları ile yapılan bir tedavi düşünün. Bir bilgisayara bağlı olan bu elektrotlar beyninizdeki elektriksel faaliyetleri kaydediyor ve beyin dalgalarınızı düzeltmek üzere size geribildirim gönderiyor. Nasıl? Ucuz bir bilimkurgu filmi sahnesi gibi mi görünüyor?

Kulağa biraz zorlama gelse de sinirsel geribildirim (neurofeedback) 1960’lardan beri bilinen bir tekniktir. Hâlâ nasıl işlediği ve etkinliği hakkında tam ve kesin bilgilerimiz yok. Fakat yapılan son çalışmalar, sinirsel geribildirimin dikkat eksikliği, hiperaktivite, travma sonrası stres bozukluğu, migren gibi durumların tedavisinin yanı sıra, ruh durumunu iyileştirmede de oldukça işe yaradığını gösteriyor.

Uygulamayı deneyenlerden bazıları sonuçlarla ilgili oldukça coşkulu ifadeler ortaya koyuyorlar. Newsweek’ten gazeteci Winston Ross, aldığı iki profesyonel sinirsel geribildirim uygulamasını anlatırken “İlk seanstan sonra sanki meditasyondan çıkmış gibiydim ve dünya sanki biraz daha parlak görünmeye başlamıştı. İkincisinden sonra ise sanki Xanax almış gibiydim” diyor.

Ross’un bildirdiğine göre, konuya olan ilginin artmasına bağlı olarak her ne kadar ev tipi kendin-yap tarzı cihazlar da gündeme gelmeye başlasa da uzmanlar buna sıcak bakmıyorlar. Bu tip cihazlar için Cincinnati’den Uluslararası Sinirsel Geribildirim Derneği başkanı psikolog Kirk Little, “Sizin için çok iyi olabilir veya sizi gerçekten dağıtabilir” diye uyarıyor.

Bilimsel araştırmalar açısından sinirsel geribildirime en büyük destek, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) konusunda karşımıza çıkıyor. Washington Post’ta yayımlanan bir çalışmaya göre, 104 çocuğun katıldığı bir araştırma sonucunda sinirsel geribildirim “DEHB tanılı çocuklar için ümit verici bir dikkat eğitimi” olarak niteleniyor.[showhide type=”pressrelease” more_text=”Devamını oku…” less_text=”Devamını gizle…” hidden=”yes”]

Bu tip çalışmalarda, bir bilgisayar yazılımı beynin dikkat ve odaklanma ile ilgili dalgalarını tarıyor. Mesela bu uygulamaların bir çeşidi, odaklanmış beyin dalgalarının çiçek resimleri ve kuş sesleri ile ödüllendirilmesine dayanıyor. Beyin devreleri odaklanma ile olumlu ödülü ilişkilendirdikçe zaman içinde dikkati kontrol etme konusunda daha deneyimli ve becerikli hale geliyor.

Ayrıca, sinirsel geribildirimin beyin ameliyatları, epilepsi nöbetleri ve kronik ağrılar gibi durumlarda da işe yaradığına dair çok sayıda söylem mevcut.

Washington Post’a demeç veren psikolog Deborah Stokes, “Hâlâ sinirsel geribildirimin nasıl çalıştığını tam olarak bilmiyoruz” diyor ve ekliyor: “Bu süreç, danışanların kendilerini engellemeyi bıraktıkları, gevşeme şansı yakaladıkları bir durum. Zamanla istenen beyin dalgalarını üretmeye, daha sakin hissetmeye ve daha iyi işlev görmeye başlıyorlar. Böylece devam etmeye de daha istekli oluyorlar.”

Tedavi bazen yüksek maliyetli olabildiğinden şu anda daha çok tedavisi zor ve tipik ilaçlara yanıt vermeyen durumlar için kullanılması öncelikli olarak görünüyor. Fakat sinirsel geribildirmin etkileri sadece yoganın yüksek teknolojili bir alternatifi olmaktan daha öte değişimlere yol açtığı için eldeki kanıtlar bilim insanlarını bu tekniği daha ileri düzeyde araştırmaya zorluyor. Günümüzde gittikçe artan bilimsel veriler, sonuçta bu bilimkurgu senaryosuna benzeyen uygulamayı işe yarar ve herkesin erişebileceği bir tedavi alternatifine dönüştürecek gibi duruyor.

—-

Çeviri notu: [n]Beyin Zihin Eğitim ve Araştırmaları bölümü [n]ZEA’da başarı ile uyguladığımız sinirsel geribildirim seansları ve yürüttüğümüz bilimsel çalışmalarla dikkat eksikliğinden migrene, kronik ağrılardan uyku bozukluklarına ve depresyona kadar birçok şikayette çok olumlu sonuçlar almaktayız. Söz konusu konularda danışmak ve sinirsel geri-bildirim uygulamaları hakkında bilgi almak için [n]ZEA bölümümüzle temas kurabilirsiniz. [/showhide]